اثر هاله ای
شما در محل کار خود هستید و رئیستان نظر شما را راجع به
یکی از همکارانتان در مورد سپردن مسئولیت پروژه بعدی به او را، می‌پرسد. اثر هاله ای
شما آن همکارتان را به خوبی نمی‌شناسید اما او را فردی بلند قامت و جذاب می‌دانید
بنابراین، شما به طور خودکار می‌گویید بله.
شما به این دلیل این جواب را دادید که ظاهر همکار شما اثر مثبتی روی شما داشته
و ناخداگاه معتقد هستید که او می‌تواند مدیر این پروژه باشد.
احتمالا در مورد برداشت اولیه مطالب زیادی را شنیده‌اید
مثال بالا نشان می دهد که چگونه اثر هاله می‌تواند کار کند.
اثر هاله‌ای یک اصطلاح روانشناسی است که
به نوعی خطا در شناخت و تصمیم‌گیری گفته می‌شود
که تحت تأثیر ذهنیت قبلی قضاوت‌کننده شکل می‌گیرد
و می‌تواند از حقیقت و انصاف به دور باشد.
این می تواند به نفع فرد دیگری مثبت یا منفی عمل کند و در موقعیت های مختلفی نیز صدق می‌کند.
تاریخچه
اثر هاله ای توسط ادوارد ثورندایک Edward Lee Thorndike روانشناس آمریکایی در سال ۱۹۲۰
میلادی کشف شد.
ثورندایک در تحقیقی از افسران ارتش خواست تا سربازانشان را بر اساس
مدیریت، وفاداری، قابلیت اعتماد، هوش، و ویژگی های ظاهری درجه‌بندی کنند.
ثورندایک در پی این بود تا بفهمد کدام ویژگی روی ویژگی‌های دیگر تاثیر دارد.
او دریافت که ویژگی های ظاهر( خوش چهره یا خوش تیپ بودن) روی عوامل دیگر تاثیر بسزایی دارد،
به عبارت دیگر سربازی که خوش قیافه تر بود،
باهوش، وفادار، مدیر، و قابل اعتمادتر ارزیابی می‌گردید.
اثر هاله‌ای در زندگی روزمره
اگرچه ممکنه است اثر هاله ای برای شما اصطلاح جدیدی باشد،
اما تقریباً در همه جنبه های زندگی روزمره شما وجود دارد
این موارد شامل موارد زیر است:
• افرادی مه به‌نظر شما جذاب هستند
• محل کار شما
• مدرسه
• پاسخی که بازاریاب‌ها و ویزیتورها می‌دهید
• دارو و مراقبت‌های بهداشتی که استفاده می‌کنید
جذابیت
از آنجا که اثر هاله اساساً بر اساس برداشت های اول و ظاهر فیزیکی است،
منطقی است که این تئوری می تواند بر جذابیت ما برای افراد دیگر تأثیر بگذارد.
به عنوان مثال عبارت اغراق آمیز ، “عشق در نگاه اول” ،
غالباً با یک ظاهر بدنی مثبت ارتباط دارد که می تواند باعث شود
شما به سایر موارد مثبت در مورد آن شخص اعتقاد داشته باشید.
تصور کنید در یک کافی شاپ هستید
در اینجا شخصی را می بینید که لباس شیکی پوشیده و زیبا و خوش تیپ است
ممکن است تصور کنید که او باهوش، بامزه و دارای اخلاق کاری خوبی هم هست.
ممکن است شخص دیگری را در همان کافی شاپ با لباس ورزشی ببینید.
شما هنوز هم ممکن است صفات مثبتی راجع به این غریبه فرض کنید
ممکن است فکر کنید او فردی سخت کوش که سلامتی برایش بسیار مهم است و
از رژیم غذایی استفاده می‌کند باشد.
سومین شخصی که در کافی شاپ با آن روبرو می شوید ممکن است تازه از خواب بیدار شده باشد.
لباس‌هایش به هم ریخته و موهایش نامرتب است
این شخص می‌تواند یک فرد سخت کوش‌تر نسبت به نفر اول باشد
و شاید از نفر دوم متناسب‌تر و خوشحال‌تر باشد.
با این حال، ممکن است او را بی‌مسئولیت، تنبل، بی‌نظم و بی‌احساس درک کنید.
موقعیت‌های کاری
اثر هاله ای به طور منظم در محل کار نیز وجود دارد.
ممکن است تصور کنید یک همکار با لباس رسمی، اخلاق کاری خوبی دارد.
از طرف دیگر ممکن است یکی دیگر از همکاران با لباس اسپرت
به این شکل قضاوت شود که اخلاق کاری مناسبی ندارد،
اگرچه این کاملا غیر واقعی است.
آیا می‌توانید تعصب خود را تشخیص دهید؟
با توجه به میزان تأثیره اثر هاله ای در زندگی ما، تشخیص تعصبات از واقعیت‌ها دشوار است.
با برداشتن گام های مثبت در جهت تفکر عینی‌تر درباره دیگران، می‌توانید فعالانه تلاش کنید تا
چنین نظرات ذهنی را کاهش دهید.
از آنجا که اثر هاله‌ای این نظریه را ایجاد می‌کند که افراد سریعاً بر اساس برداشت‌های اول
دیگران قضاوت می‌کنند، کاهش سرعت فکر و قضاوت شما مفید است.
در اول مقاله ما در مورد همكار فرضی شما و اینكه رئیستان از شما در مورد توانایی‌های
مدیریت او پرسیده است صحبت كردیم.
به جای عجله در پاسخ، به رئیس خود بگویید که یک روز به شما فرصت دهد تا بتوانید
به طور کامل پیشنهاد او را پردازش کنید.
ممکن است با همکارتان صحبت کنید تا ببینید آیا او رهبری خوبی برای این پروژه است یا خیر.
کاهش سرعت و جمع آوری تمام واقعیت‌ها می‌تواند به شما کمک کند
تا از عوارض جانبی مضر احتمالی اثر هاله ای جلوگیری کنید.
نتیجه
همه ما اثر هاله‌ای را تجربه کرده‌ایم،
جایی که شخص دیگری را – چه به درستی یا نادرست – بر اساس یک ویژگی واحد قضاوت می‌کنیم
آگاهی از این پدیده می‌تواند به شما کمک کند تا چنین چرخه ذهنی را بشکنید.
با شناخت و توجه به این خطای ذهنی
نه تنها آگاهانه‌تر و عینی‌تر تصمیم خواهید گرفت،
بلکه فرد بهتری نیز برای آن خواهید بود.
بسیار عالی